وفاق سه قوه كليد جذب ايرانيان خارج از كشور
حسن ارگي
ايرانيان مقيم خارج از كشور يكي از ارزشمندترين منابع انساني و سرمايه‌هاي ملي ايران محسوب مي‌شوند. حضور فعال و موثر اين گروه در عرصه‌هاي علمي، اقتصادي و فرهنگي در سطح جهاني، نشان از ظرفيت عظيمي دارد كه مي‌تواند در خدمت توسعه و پيشرفت ايران قرار گيرد. در اين راستا، جلب اعتماد و ايجاد ارتباط موثر با ايرانيان خارج از كشور و بهره‌برداري از دانش و سرمايه‌هاي آنان بيش از پيش ضروري است. همان‌گونه كه در خبرها آمد، نشست علي طيب‌نيا مشاور عالي رييس‌جمهور و محمدرضا فرزين رييس بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران با استادان و فرهيختگان ايراني در حوزه‌هاي اقتصادي و تجاري روز شنبه به وقت محلي در دفتر حفاظت منافع ايران در واشنگتن با حضور ابوالفضل مهرآبادي سرپرست اين دفتر برگزار شد. مشاور عالي رييس‌جمهور در اين نشست با تشريح سياست‌هاي دولت جديد جمهوري اسلامي ايران گفت كه وعده‌هاي دوره انتخابات رياست‌جمهوري در حال پيگيري است. محمدرضا فرزين رييس بانك مركزي ايران نيز از فرهيختگان ايراني در حوزه‌هاي مختلف به خصوص تجارت و سرمايه‌گذاري خواست به دولت كمك كنند. البته در سفر اخير دكتر مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور ايران، به نيويورك و سخنراني ايشان در جمع ايرانيان مقيم امريكا، اين موضوع به طور جدي مورد تاكيد قرار گرفت. دكتر پزشكيان در اين ديدار بيان كرد كه جمهوري اسلامي ايران براي ساختن آينده‌اي بهتر و قدرتمندتر، به همكاري و مشاركت همه نخبگان ايراني، چه در داخل و چه در خارج از كشور، نيازمند است. وي اظهار داشت كه اگر ايران نتواند قدرتمند شود، همانند كشورهاي ديگر، آسيب‌پذير خواهد بود و بر همين اساس بايد از همه ظرفيت‌ها به‌ويژه ايرانيان خارج از كشور براي پيشرفت و سربلندي ايران استفاده كرد.
همچنين وي در جمع ايرانيان مقيم قطر اظهار داشت: ما قادريم با همكاري و همدلي عزت و سربلندي ايران را احيا كنيم و اين را كاملا در توان خودمان مي‌بينيم. رييس دولت چهاردهم تاكيد كرد: بايد اين تصور و آگاهي را براي همه ايجاد كنيم كه ايران براي يك گروه يا يك تفكر نيست، بلكه ايران براي همه ايرانيان است. وي تصريح كرد: آنچه ما را در كنار هم قرار مي‌دهد همين سرزمين است.
نقش ايرانيان خارج از كشور در توسعه ايران: ايرانيان مقيم خارج از كشور، با توجه به تخصص‌هاي علمي، تجربيات بين‌المللي و دسترسي به بازارهاي جهاني، مي‌توانند نقش بسيار مهمي در توسعه اقتصادي و علمي ايران ايفا كنند. اين گروه از ايرانيان، چه از لحاظ سرمايه‌گذاري مالي و چه از نظر انتقال دانش و فناوري‌هاي نوين، مي‌توانند كشور را در مسير توسعه‌اي پايدار ياري رسانند. بي‌توجهي به اين ظرفيت به معناي از دست دادن فرصتي بي‌نظير براي رشد و شكوفايي ملي است.
ضرورت همكاري سه قوه: براي به‌كارگيري موثر اين پتانسيل، سه قوه اجراييه، قضاييه و مقننه بايد هماهنگ عمل كنند. قوه اجرايي مي‌تواند با اتخاذ سياست‌هاي حمايتي و تسهيل‌كننده، از جمله تسهيل روندهاي مهاجرتي، جذب سرمايه‌هاي ايرانيان خارج از كشور و فراهم آوردن شرايط مناسب براي بازگشت آنان به وطن، در اين مسير نقش‌آفريني كند. از طرف ديگر، قوه قضاييه بايد با ايجاد محيطي امن و اطمينان‌بخش از نظر حقوقي و قضايي، فضايي را فراهم كند تا اين افراد با اطمينان از حمايت‌هاي قانوني در ايران به فعاليت‌هاي اقتصادي و اجتماعي خود بپردازند. قوه مقننه نيز با تصويب قوانين جامع و شفاف، مي‌تواند بسترهاي قانوني موردنياز براي حضور موثر و فعال ايرانيان خارج از كشور را فراهم كند. ازجمله اين اقدامات، مي‌توان به تصويب قوانين در حوزه سرمايه‌گذاري خارجي، حمايت از مالكيت فكري و تسهيل تجارت بين‌المللي اشاره كرد كه مي‌تواند انگيزه بازگشت و سرمايه‌گذاري ايرانيان مقيم خارج را افزايش دهد.
ايجاد اميد و اعتماد در دل ايرانيان خارج از كشور: براي بازگرداندن اعتماد ايرانيان خارج از كشور و جلب مشاركت آنان در روند توسعه ايران، دولت و ديگر نهادهاي مرتبط بايد فضايي شفاف و امن براي تعامل با اين افراد فراهم كنند. اين تعامل بايد به گونه‌اي باشد كه ايرانيان خارج از كشور احساس كنند حقوق‌شان به درستي رعايت مي‌شود و مي‌توانند با اعتماد به دولت و نهادهاي مرتبط در پيشبرد اهداف ملي مشاركت كنند .
چهار ركن اساسي براي تقويت ارتباط با ايرانيان خارج از كشور:
براي استفاده بهينه از ظرفيت‌هاي ايرانيان مقيم خارج از كشور، بايد بر چهار ركن اساسي تمركز كرد:
اول: تسهيل بازگشت و حضور ايرانيان خارج از كشور از طريق ايجاد تسهيلات مهاجرتي و قانوني.
دوم: ايجاد امنيت حقوقي و قضايي براي ايرانيان خارج از كشور و حمايت از سرمايه‌گذاري‌هاي آنان.
سوم: بهره‌برداري از توانمندي‌هاي علمي و فرهنگي اين گروه از طريق ايجاد ارتباطات موثر با نخبگان ايراني در خارج.
چهارم: تعامل فعال ديپلماتيك با كشورهاي ميزبان ايرانيان، براي تسهيل همكاري‌هاي اقتصادي و علمي بين‌المللي .
نتيجه‌گيري: ايران امروز بيش از هر زمان ديگري نيازمند مشاركت تمام فرزندان خود، چه در داخل و چه در خارج از مرزهايش، است. استفاده از ظرفيت‌هاي عظيم ايرانيان خارج از كشور نيازمند هم‌افزايي و همكاري منسجم ميان سه قوه و نهادهاي مرتبط است. اميد است كه با همدلي و همكاري، ايرانيان خارج از كشور نيز بتوانند با افتخار و اطمينان در مسير اعتلاي ايران گام بردارند و نقش خود را در سازندگي كشور ايفا كنند .